De novelle 'De kozakken' (1863) is het verhaal van jonkheer Olenin. Olenin treedt in dienst van het leger als een cadet, om zijn dagelijkse leven in de Russische aristocratie te ontvluchten, dat hij oppervlakkig vindt. In een zoektocht naar `volmaaktheid‘ zoekt hij contact met de inheemse bevolking van de Kaukassen, die hem wellicht een eenvoudiger bestaan kunnen bieden. Hij ontmoet daar een oude man, met wie hij lacht, praat, wijn drinkt, en met wie hij mee op jacht gaat om fazanten en wilde zwijnen te schieten. Olenin kleedt zich zelfs in lokaal klederdracht. Onder de kozakken leert Olenin zichzelf beter kennen; door hun eenvoudige manier van leven doet Olenin nieuwe inzichten op betreffende de menselijke psychologie, de natuur en de zin van het bestaan.